Według światowych danych[1], co piąty z nas jest neuroatypowy lub neuroatypowa. Neurotypowi i neuroatypowi pracują w tych samych przestrzeniach pracy, ale często potrzebują innych rozwiązań, a zatem inaczej zaprojektowanego biura. Raport „Neuroróżnorodni w biurze” pokazuje jak zaprojektować biuro neuroinkluzywne, gdzie wszyscy mogą być efektywni i mieć taki sam komfort pracy. Raport, stworzony przez firmę projektowo-badawczą Workplace w partnerstwie ze spółką biurową Skanska, porządkuje wiedzę na temat neuroróżnorodności oraz dostarcza praktycznych wskazówek o tym, jak wspierać osoby neuroatypowe w środowiskach pracy poprzez poprawę warunków przestrzennych. To pierwszy na polskim rynku raport poświęcony tej tematyce.
– W naszym biurowym „modus operandi” myślimy o potrzebach różnych osób. W dotychczas publikowanych przez nasz opracowaniach skupiliśmy się na potrzebach osób o ograniczonej mobilności czy pracowników LGBTQ+. Czas na kolejny krok – jest nim próba zrozumienia i przełożenia potrzeb osób neuroróżnorodnych na język funkcji i architektury przestrzeni biurowych. Współpracując z najemcami z branż, obserwujemy rosnące zainteresowanie tym tematem. Interesuje się nim żywo również nasza sieć pracownicza skupiona na dobrostanie fizycznym i psychicznym. Z połączenia potrzeb najemców i zainteresowań pracowników wyrósł pomysł na ten raport – mówi Ewelina Kałużna, szefowa zespołu ds. strategicznego doradztwa w zakresie miejsc pracy w spółce biurowej Skanska w CEE i dyrektor zarządzająca przestrzeniami typu flex Business Link.
Zainspirowana przez Skanska i Business Link, przygotowania raportu podjęła się firma Workplace, zespół innowatorów specjalizujący się w kształtowaniu środowisk pracy. – Największym odkryciem w pracy nad tym raportem było zrozumienie, jak bardzo temat neuroróżnorodności jest świeży, niezgłębiony, niejednoznaczny. Raport ten to dla nas pretekst do opowieści: o kokreacji, słuchaniu i testowaniu. Efekt? Inkluzywne projektowanie i realna zmiana dla osób pozostających na marginesie dyskusji o środowisku pracy – mówi Dominika Zielińska, współwłaścicielka Workplace.
Workplace zaprosił do współpracy nad raportem firmę Impronta specjalizująca się w zastosowaniu wiedzy z dziedziny neuronauk w projektowaniu architektonicznym.
– Neurobiologia to dziedzina nauki przenikająca między innymi architekturę. Dzięki technologii informatycznej istnieją dzisiaj możliwości prowadzenia badań w środowisku pracy. Uzyskane tak informacje pozwalają nam weryfikować intuicyjne założenia projektowe, wpływając na jakość stworzonych przestrzeni pracy, podnosząc dobrostan pracowników. Tworzenie kompleksowych rozwiązań wymaga dalszych badań podstawowych w neurobiologii i ich śmiałą implementację w tworzonych przestrzeniach – podkreśla Natalia Olszewska, współzałożycielka firmy Impronta.
Do interdyscyplinarnego zespołu ekspertów pracujących nad raportem dołączyli eksperci od komunikacji z Saints, graficy z Tinge, a wypowiedzi do raportu udzielili dr Michał Tomczak, ekspert w dziedzinie neuroróżnorodności w kontekście środowiska pracy, oraz Tina Sobocińska, ekspertka z ponad 20-letnim doświadczeniem w obszarze HR zgromadzonym w międzynarodowych firmach.
Bardziej komfortowe biuro, dla wszystkich
Jedną trzecią życia spędzamy w pracy. To, w jakich pomieszczeniach przebywamy, ma więc znaczne przełożenie na nasze zdrowie i samopoczucie. Dlatego autorzy raportu przeanalizowali dane w zakresie wyzwań i możliwości związanych z funkcjonowaniem poszczególnych grup osób neuroatypowych i zaproponowali rozwiązania gotowe do wdrożenia w przestrzeni biurowej.
W przeprowadzonym w trakcie prac nad raportem badaniu znaczna część respondentów (38%) przyznała, że w ich organizacji temat neuroróżnorodności już jest podejmowany w formie m.in. elastycznych modeli pracy – tak wskazało 14,4% respondentów, ale w niewielu przypadkach w kontekście przestrzeni biurowej – takiej odpowiedzi udzieliło niewiele ponad 7%.
Twórcy raportu zwracają uwagę, że zapewnienie inkluzywności powinno odbywać się poprzez działania na rzecz włączającej kultury pracy. I to znajduje odzwierciedlenie w wynikach przeprowadzonego badania. Ponad 94% respondentów zauważyło możliwość wprowadzenia zmian w swojej organizacji. Blisko 40% jest zdania, że jest to możliwe w przestrzeniach biurowych, a co czwarty widzi pole dla programów wsparcia.
Neuroinkluzywna przestrzeń pracy, czyli jaka?
W raporcie pokazano szereg rozwiązań architektonicznych i aranżacyjnych, pozwalających na stworzenie bardziej inkluzywnej przestrzeni, do której pracownicy będą chętniej przychodzić.
Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się takie, które pozwalają na przykład na oddzielenie wizualne i akustyczne stanowisk pracy sprzyjające koncentracji. Wśród propozycji podziału przestrzeni pojawia się strefowanie, które może polegać na podzieleniu biura na przestrzenie z określonymi funkcjami (np. strefa ciszy) i otoczeniu ich strefami wsparcia, m.in. do rozmów telefonicznych. W ten sposób redukuje się hałas w przestrzeniach wspólnych, zapewniając jednocześnie możliwość ruchu i zmiany otoczenia.
W strefach pracy indywidualnej szczególnie ważna jest kontrola nad otoczeniem w zakresie ilości przyjmowanych bodźców. Pomieszczenia do spotkań powinny zaś być przestronne i oferować różnorodne układy wyposażenia. Tak, aby umożliwiać dobór odpowiedniej przestrzeni do danego typu spotkania oraz konkretnego miejsca w ramach przestrzeni dostosowanego do indywidualnych potrzeb.
Biuro także do odpoczynku
Oprócz stref do pracy, biuro odpowiadające na potrzeby osób neuroatypowych powinno również oferować przestrzenie do regeneracji, zarówno socjalnej, jak i sensorycznej i aktywnej.
Strefa do regeneracji socjalnej powinna mieć dostęp do naturalnego światła i wyróżniać się przestrzennością i różnorodnością oświetlenia i akustyki.
W przypadku osób neuroatypowych ważne jest zapewnienie odciążenia sensorycznego. Prywatna przestrzeń z dostępem do naturalnego oświetlenia uspokaja zmysły. Może być wykorzystywana także przez osoby neurotypowe w celu wyciszenia. Ważna jest separacja akustyczna i wizualna. Umożliwia to uniknięcie bodźców, które mogą być dodatkowym utrudnieniem.
Z kolei strefa do aktywnej regeneracji pomoże zaspokoić potrzebę ruchu – może być to osobne pomieszczenie, ale koniecznie wydzielone akustycznie i oddalone od strefy pracy oraz regeneracji sensorycznej.
Wprowadzenie rekomendowanych rozwiązań może wpłynąć korzystnie na komfort pracy wszystkich pracowników, czyli także tych neurotypowych.
Potrzeba praktycznej wiedzy
Dla wielu pracodawców powrót pracowników do biura jest dzisiaj ważnym procesem, sprzyjającym budowaniu efektywnych kontaktów pracowniczych i kultury organizacyjnej. Neuroróżnorodność to często przewaga zespołów, i sens inwestycji w ten obszar firmy zauważają coraz częściej. Nie trzeba jednak myśleć o procesie dostosowania przestrzeni pracy do osób neuroatypowych w kategoriach rewolucyjnej zmiany. Raport pokazuje wachlarz rozwiązań przestrzennych – niektóre mogą być zaimplementowane przy wyborze nowej siedziby, inne – od razu. Na końcu raportu czytelnicy odpowiedzialni za tworzenie przestrzeni pracy w firmach znajdą uproszczoną listę kontrolną, pozwalającą na ocenę pod kątem neuroinkluzywności. Cieszymy się, że mogliśmy się podzielić zebraną wiedzą w ten bardzo praktyczny sposób.
Pełna wersja raportu dostępna jest w języku polskim i angielskim pod tym linkiem: https://neuroinclusive.design/
[1] National Cancer Centre, https://dceg.cancer.gov
Spółka biurowa Skanska w Polsce
Spółka biurowa Skanska w Polsce jest innowacyjnym deweloperem zielonych, ponadczasowych budynków biurowych. Buduje otwarte, tętniące życiem przestrzenie, w których pracownicy czują się dobrze. Projekty biurowe Skanska są certyfikowane w systemie LEED, WELL Core & Shell, a także WELL Health-Safety Rating. Oprócz tego nowe inwestycje Skanska w Polsce posiadają certyfikat „Obiekt bez Barier”, który dowodzi przystosowania do użytkowania przez osoby z różnymi potrzebami – w tym przez osoby z niepełnosprawnościami czy rodziców z małymi dziećmi. Spółka biurowa Skanska działa w Polsce od 1997 roku. Prowadzi działalność na siedmiu rynkach: w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi, Krakowie, Katowicach i Trójmieście.