Zespołowi dworsko-parkowemu w Jaszczurowej (pow. wadowicki) nie będzie już zagrażało zalanie. Skanska zakończyła prace budowlane, mające chronić ten zabytkowy obiekt. Inwestycja kosztowała ponad 17 mln zł netto (21 mln zł brutto).
Celem przedsięwzięcia, które na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki w Krakowie, zrealizowała Skanska, była ochrona zespołu dworsko-parkowego w Jaszczurowej przed wodami powierzchniowymi oraz wpływem spiętrzonych wód powstającego zbiornika wodnego Świnna Poręba.
Obiekty hydrotechniczne
Inwestycja obejmowała budowę zapory bocznej zbiornika wodnego Świnna Poręba oraz wykonanie przepompowni melioracyjnej wód deszczowych i przesiąkowych wraz ze zbiornikiem wyrównawczym o powierzchni 1,5 ha, zabezpieczonym w całości materacami siatkowo-kamiennymi.
Ziemna zapora boczna ma długość ok. 560 m, wysokość od 1 m do 8,5 m i została wyposażona w przesłonę przeciwfiltracyjną, która wydłuży czas filtracji wody w okresie podwyższonego stanu wody w zbiorniku Świnna Poręba. - Wybudowaliśmy przegrodę przeciwfiltracyjną o szerokości 40 cm w korpusie wału oraz w jego podłożu. Skarpę odwodną (od strony wody) wzmocniliśmy poprzez ułożenie kamienia łamanego, który jest wykorzystywany do umacniania skarp. W ramach prac wykonaliśmy także drogi tłuczniowe oraz przyskarpowe rowy odwadniające - mówi Brygida Tarnowska-Waligóra, Menadżer Projektu, Skanska. – W ramach prac wykonaliśmy także nowe koryto Jaszczurówki na długości blisko 660 m, przegrodę kierującą wody potoku do nowego koryta oraz przebudowaliśmy istniejącą zaporę przeciwrumowiskową – dodaje Łukasz Cebula, Kierownik budowy, Skanska. – Wyzwaniem dla nas był zwłaszcza początkowy odcinek koryta, o długości 110 m o przekroju prostokątnym, który wykonaliśmy w technologii ścian szczelinowych. Ściany koryta w tym miejscu zostały wyposażone w okładzinę kamienną w postaci ciętych płyt bazaltowych, a dno koryta umocnione płytą żelbetową grubości 50 cm z wtopionym w beton kamieniem łamanym. Skarpy pozostałego odcinka koryta (o przekroju trapezowym) zostały umocnione płytami betonowymi typu Krata 90x60x10. Nad nowym korytem potoku, w ciągu istniejącej drogi gminnej stanowiącej dojazd do dworu, powstał także most drogowy o rozpiętości podporowej 13,8 m.
Z kart historii
Zespół dworsko-parkowy położony w dolinie potoku Jaszczurówka składa się z dworu, oficyny, rozległego parku krajobrazowego oraz dawnego ogrodu użytkowego z sadem. Na terenie parku zachowały się budynek karbowego, domek ogrodnika, kamienna sadzawka oraz ruiny browaru, leżakowni i małej architektury. Osią kompozycyjną układu przestrzennego jest potok Jaszczurówka.
Dwór w Jaszczurowej powstał ok. 1908 roku w miejscu wcześniejszego, drewnianego dworu. Był własnością rodziny Thetschlów. Po II wojnie światowej dwór znacjonalizowano. Mieściła się tutaj szkoła, a następnie Państwowy Dom Dziecka. W latach 70. XX wieku zabytkowy zespół znalazł się rejonie planowanej budowy zbiornika wodnego Świnna Poręba.
Budynek dworu został zbudowany na rzucie wieloboku, jest to obiekt piętrowy, podpiwniczony, konstrukcji kamienno-ceglanej, o rozbudowanej formie i malowniczej bryle. Jego reprezentacyjna forma z monumentalnymi schodami, tarasem i dekoracyjnym herbem podkreśla charakter rodowej siedziby Thetschlów.
We wnętrzach dworu zachowała się część oryginalnego, zabytkowego wyposażenia: stolarka okienna z metalowymi okuciami, drzwi płycinowe, ozdobna balustrada schodów, secesyjny witraż.
Do tego zabytkowego zespołu dworsko-parkowego prowadzi od strony Mucharza aleja dojazdowa z dobrze zachowanym starodrzewiem, w którego skład wchodzi m.in. uznany ze względu na wiek za pomnik przyrody dąb „Wrotnik”. Na terenie parku przeważają jasiony, dęby szypułkowe, klony i lipy drobnolistne. Wiek niektórych rosnących tutaj drzew jest oceniany nawet na 300 lat.
Zbiornik Świnna Poręba
Zbiornik wodny w Świnnej Porębie jest trwającą od 1986 roku inwestycją Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Zlokalizowany jest w województwie małopolskim, w powiatach wadowickim i suskim, na terenach gmin Mucharz, Stryszów i Zembrzyce. Zbiornik będzie się rozciągał od miejscowości Świnna Poręba do Zembrzyc na długości ok. 11 km. Ma mieć pojemność ponad 160 mln m³ i powierzchnię 1,35 tys. ha przy maksymalnym spiętrzeniu.
Zbiornik Świnna Poręba będzie mieć charakter wielofunkcyjny. Będzie chronił przed powodzią dolinę Skawy i Wisły (m.in. Kraków), ale też jego zadaniem będzie zabezpieczać przed skutkami suszy poprzez wyrównanie przepływu wody w rzece. Retencja wód Skawy obniży kulminacyjną falę powodziową w przekroju Krakowa do 40 cm. Pierwszy test zbiornik przeszedł podczas powodzi w 2010 roku zbiornik, przyjmując ponad 60 mln m³ wody i zmniejszając tym samym falę powodziową na Wiśle, która przeszła przez Kraków.
Skanska odpowiedzialna była za prace na zaporze oraz budowę czaszy zbiornika, przekładając ponad 8,5 km linii kolejowej na trasie Stryszów-Zembrzyce, gdyż po napełnieniu zbiornika, część trasy Kraków-Zakopane będzie zalana. Po przełożeniu linii kolejowej nastąpił demontaż starej linii kolejowej, w ramach którego wysadzono stary most kolejowy w miejscowości Skawce. Skanska wykonała 4,7 km nasypów hydrotechnicznych oraz dwa mosty kolejowe (w Dąbrówce i w Zembrzycach k. Suchej Beskidzkiej). - To jedyna linia kolejowa w Polsce budowana od podstaw w nowym śladzie. Pozostałe są modernizowane i rozbudowywane – zaznacza Jacek Kapałka, Kierownik Budowy, Skanska. Przy budowie mostów zastosowano niespotykaną nigdzie indziej w Polsce technologię – łuki żelbetowe z podwieszonym do nich żelbetowym, sprężonym korytem balastowym. Obiekt M2 nad rzeką Skawą jest obecnie najdłuższym mostem kolejowym w Małopolsce.
Kolejnymi kończącymi się realizacjami są nowa droga ze Stryszowa do Zembrzyc oraz most drogowy, przez który przebiegać będzie ta właśnie droga o wartości ponad 42 mln zł netto. W ramach prac prowadzonych przez Skanska powstało też 3,4 km wałów przeciwpowodziowych wokół miejscowości Zembrzyce. Rozpoczęcie napełniania zbiornika jest planowane jeszcze w tym roku.
Hydrotechnika i ochrona środowiska
Wśród projektów hydrotechnicznych wykonanych przez Skanska znajdują się największe polskie zapory i zbiorniki oraz elektrownie wodne (np. Zespół Zbiorników Wodnych Czorsztyn-Niedzica – Sromowce Wyżne wraz z elektrowniami). Firma wykonuje również prace związane z ochroną przeciwpowodziową i regulacją rzek. Ma na swoim koncie rozbudowę m.in. kanału środkowego Odry, budowę stacji pomp Wiślinka oraz odbudowę i modernizację koryta rzeki Oława. Firma realizuje również takie inwestycje jak budowa śluz i kanałów żeglownych, jazów i stopni wodnych (np. remont zabytkowej XIX-wiecznej śluzy w Kędzierzynie-Koźlu na Starej Odrze).
W ramach budownictwa związanego z ochroną środowiska Skanska zajmuje się realizacją sieci kanalizacyjnych, które chronią glebę i wodę przed działaniem ścieków komunalnych i przemysłowych. Pomaga w rozwiązywaniu problemów związanych z zaopatrzeniem w wodę poprzez budowę stacji ujęć i uzdatniania wody, stacji pomp, zbiorników wodociągowych i rurociągów. Firma wykonuje również składowiska i sortownie odpadów, geotermalne systemy grzewcze i kotłownie ekologiczne.